Baarnse editie – toelichting

Achennebbisj
Uitroep van medelijden / armoedig, zielig.

Astoria
Café Restaurant en zalencentrum in de Oranjestraat. Het huidige gebouw herbergt nu De Leuning.

Badhotel
Het Baarnsche Sanatorium, ook wel Badhotel in Baarn is gebouwd als koudwater sanatorium door
H.P. Berlage in 1886. In 1900 werd dit pand aan de Julianalaan als hotel geëxploiteerd
Een sanatorium is een herstellingsoord waar patiënten tijdelijk verblijven om te herstellen van een
aandoening. Het pand is in 1980 gesloopt op de toren na. Deze toren is opgenomen in het
appartementencomplex dat er nu staat met als huisnummer 4.

Bakvis
Grietje / hittepetit / meisje in de puberteit / meisje.

Belt
Stortplaats voor afval.

Benning
Speelgoedwinkel van Adrianus Abraham Benning aan de Spoorstraat. Sloot op 1 juli 1971 voorgoed
zijn deuren.

Boemel
Langzame trein die bij elk station stopt en vaak maar enkele keren per dag rijdt.

Brink
Sinds de Middeleeuwen is het plein de Brink het centrale punt van Baarn. Op de Brink komen
de Hoofdstraat, de Brinkstraat, de Eemnesserweg en de Laanstraat uit.

Buikschuiver
Bijnaam voor een sportieve motorfiets zoals de Kreidler en Zündapp, waarop de berijder voorover
(met de buik op de tank) zit.

Cantonspark en Huize Canton
Het Cantonspark is een botanisch park en rijksmonument in Baarn. In 1914 liet August Janssen
het Cantonspark als overtuin aanleggen. Huize Canton is een villa aan de Javalaan en was vroeger een
Chinees pand net als landhuis Peking. De villa was ooit eigendom van koningin Anna Paulowna,
weduwe van koning Willem.

Crescendo
Op 31 oktober 1894 werd de fanfare Crescendo opgericht. De vereniging heeft verschillende orkesten
en ensembles. Crescendo betekent groei.

Defilé
Stoet die in optocht voorbijgaat, meestal als eerbetoon. In 1979 vond de laatste officiële
Koninginnedagdefilé plaats voor het bordes van Paleis Soestdijk, ter gelegenheid van de zeventigste
verjaardag van de toenmalige koningin Juliana.

Den Boer
Eén van de oudste nog bestaande winkels in Baarn: boekhandel Den Boer in de Laanstraat.

Discotiek
Een muziek speciaalzaak die zich op 9 november 1973 vestigde in de Nieuw Baarnstraat. Na 25 jaar
sloot de zaak zijn deuren.

Druiloor
Iemand die iets doms doet / sufferd / sloom persoon.

Eem
De Eem is een rivier in het noorden van de provincie Utrecht. De Eem komt voort uit o.a. de
Barneveldse Beek, heeft een lengte van ongeveer 18 kilometer en stroomt uit in het Eemmeer. Hij
stroom onder andere langs Baarn.

Eemlust
Een restaurant aan de rivier de Eem. Vroeger bekend als Café Kuijer.

Flora
Het Flora Theater was een bioscoop en was gevestigd in de Laanstraat op nummer 96. Als je bij de
Trekpleister omhoog kijkt, zie je het bord nog met de naam.

Fuif
Feest.

Generaal
Eethuys-Café De Generaal is gehuisvest in een oud stationsgebouw met een koninklijke geschiedenis.

Ginnegappen
Ingehouden lachen / giechelen /grinneken.

Grammofoon
Platenspeler / voorloper van de cd-speler.

Groeneveld
Kasteel Groeneveld is een 18e-eeuwse buitenplaats. Sinds de 17e eeuw kwamen regenten en
kooplieden naar hun buitens om te genieten van het goede leven: rust, ruimte, frisse lucht, natuur,
cultuur, lekker eten, ontmoetingen en goede gesprekken.

Habbekrats
Klein bedrag / bijna voor niets / kleinigheidje / weinig.

Hokavovi
De dierenspeciaalzaak Hokavovi zat aan de Brinkstraat 18, op de hoek van de Burgemeester Penstraat
en de Brinkstraat.

Hornsveld
Dahliakweker Hendrik Hornsveld aan de Faas Eliaslaan was een begrip, lokaal, landelijk en
internationaal. Hij noemde zijn huis “Burbankia”.

Janboerenfluitjes
Iets makkelijk doen / iets op een klungelige of primitieve manier doen.

Kippenbruggetje
Is een oude benaming voor een voetgangersbrug. Het kippenbruggetje op het talud aan de
noordzijde van het treinstation Baarn is een rijksmonument en verbindt de Bruglaan in het
Wilhelminaperk met de Gerrit van der Veenlaan en de even verderop liggende Oude Utrechtseweg
richting het centrum.

Klessenbessen
Over koetjes en kalfjes praten / gezellig praten.

Koffrie
De naam ‘Koffrie’ was een begrip in Baarn dankzij de Baarnse kolenboer Dirk Koffrie.
Koffrie’s Kolenen Oliehandel zat aan de Noorderstraat in Baarn. Als kolenboer genoot je bij de mensen een groot vertrouwen, je kwam immers overal in de huizen. Tijd voor een praatje met de mensen was er
vroeger altijd. Decennia nadat de activiteiten werden gestopt was het bedrijfspandje van de firma
nog te vinden aan de splitsing Oosterstraat – Noorderstraat. Inmiddels is het gesloopt.

Kom
In het Baarnse bos zijn veel cultuurhistorische elementen te vinden zoals het sterrenbos, zichtlanen,
monumentale bomen, de berceau, de Grote Kom (de grote vijver in het midden van het sterrenbos)
en de Kleine Kom (ook wel Lindekom genoemd).

Kornuit
Vriend / maatje / compagnon / kameraad.

Kuieren
Rustig, op je gemak wandelen.

Les Baroques
Een nederbeatgroep uit Baarn die heeft bestaan tussen 1965 en 1969. De groep viel ook op doordat –
in tegenstelling tot alle andere Nederlandse bands van die tijd – in goed Engels werd gezongen.

Ludduvuddu
Liefdesverdriet

Lyceum
Een school met een afdeling vwo en havo. De school ‘Baarnsch Lyceum’ is nauw verbonden met de
geschiedenis van Baarn. Na de aanleg van de Spoorlijn Amsterdam – Zutphen in 1874 en de Spoorlijn
Den Dolder – Baarn in 1898 ontwikkelde Baarn zich snel tot luxe forensengemeente. In de jaren ’10
en de 20e eeuw ontstond er behoefte aan een school in het dorp. Het Baarnsch Lyceum werd op 4
april 1919 opgericht door een groep welgestelde ouders. Sinds oktober 2010 huist de school aan de
Torenlaan 83 waar ze het scholencomplex delen met de Waldheim-mavo.

Minikorf
Was een winkelcentrum aan de Laanstraat. Op deze plaats worden nu bloemen verkocht” Four
Seasons “.

Naald
De Naald van Waterloo is een monument in Baarn, ontworpen door de architect Abraham van der
Hart. De Naald van Waterloo werd geplaatst ter ere van Willem Frederik, prins van Oranje, de latere
koning Willem II. In de volksmond wordt het ook wel ‘De Naald’ genoemd en staat tegenover Paleis
Soestdijk aan de Torenlaan.

Nozem
Stoere jongen / herrieschopper / probleemjongere.

Old Inn
Was een populaire discotheek aan de Laandwarsstraat.

Paridon
De boerderij van Van Paridon stond aan de hoek van de Kerkstraat en de Eemweg. In 2008 werd de
boerderij gesloopt.

Peking
De Pekingtuin is een openbaar park in Baarn en wordt begrensd door de Stationsweg,
Nijverheidstraat, de Bosstraat en de Javalaan. Oorspronkelijk hoorde dit park bij het in Chinese stijl
gebouwde landhuis Peking. Het landhuis bestaan al lang niet meer, maar het park wordt nog steeds
omgeven door villa’s en koetshuizen.

Pikketanissie
Een borrel.

Polygram
PolyGram was een van ‘s werelds grootste muziekconcerns ooit. In eerste instantie werden de twee
houdstermaatschappijen opgericht: één in Baarn (PolyGram B.V.) en één in Hamburg (PolyGram
GmbH). Later werd Polygram voornamelijk vanuit Baarn geleid. PolyGram was verantwoordelijk voor
alle entertainmentactiviteiten van Philips, inclusief het Brits-Nederlandse filmbedrijf PolyGram Filmed
Entertainment en een aantal muziekuitgeverijen. Aan de Gerrit v.d. Veenlaan was op Hoog Wolde PPI
gevestigd, de fabriek van Philips was aan de Torenlaan.

Rikketik
Je hart.

Ruijter
Koninklijke De Ruijter is een producent van typisch Nederlands broodbeleg, zoals hagelslag,
vruchtenhagel, muisjes, chocoladevlokken, anijshagel en gestampte muisjes. De basis van De Ruijter
werd in 1860 gelegd in een oude boerderij. Daar begon de 24-jarige Cornelis Rutgerus De Ruijter een
banketbakkerszaak in de Brinkstraat in Baarn, nadat hij het vak had geleerd bij een beroemde
Utrechtse banketbakker. De Ruijter werd bekend door het reuzeblik muisjes bij de geboorte van
Prinses Beatrix die men aanbood op het paleis.

Saffie
Sigaret / sigaar.

Schmidtje
Schmidt-Koelewijn, al 100 jaar een begrip in Baarn en omstreken. Een enorme keuze uit
kwaliteitsverf. Daarnaast een adres voor vloeren, raamdecoratie, behang, gordijnen,
buitenzonwering, etc. In de volksmond wordt de winkel ‘Schmidtje’ genoemd. Hij zit nog steeds op de
Dalweg.

Schorriemorrie
Onbeschofte mensen (vaak jongeren) / gespuis / slecht volk.

Spatsies
Evert van Surksum verkocht zijn ijsjes met een ijscokar in Baarn. Op zijn kar stond te lezen “De
Spatsies van Surk zijn zo fijn ze eten ze allen groot en klein”. ‘De spatsies van Surk’ was een begrip in
Baarn.

Sprokkelen
Verzamelen (spullen of hout) / bijeenzamelen.

Trits
Sportcentrum De Trits ligt aan de Goeman Borgesiuslaan in Baarn in de provincie Utrecht. Het
complex is in 1977 geopend. De naam Trits is afgeleid van het getal drie. Het complex bestaat
namelijk uit drie afdelingen: zwembad, zaalsporten en fitness.

Turco
Een van de specialiteiten van de Baarnse Banketchocolaterie Hendricksen is het Turcotaartje. Op 15
februari 2000 werd door Banketbakkerij Oudwater de naam Turco overgedragen aan
Banketchocolaterie Hendricksen. Dit taartje, dat inmiddels de harten heeft veroverd van iedereen in
Baarn en omstreken, bestaat uit hazelnootschuim met een vulling van mokkacrème.

Uilskuiken
Iemand die dom of onhandig doet.

Windy City
De Windy City Jazz Band – zo genoemd naar de noordelijke jazzstad Chicago – was een band uit Baarn
o.l.v. Siem Keijzer, met verder o.a. Antoine Gerson Lohman, Rudolf van de Bruinhorst en Ton Keijzer.

Zwetsen
Praten zonder na te denken over wat je zegt / onzin uitkramen.